Internationale Militaire Bedevaart 2022 
13 mei 2022 10 u 30

Ordinariaat voor de Nederlandse Strijdkrachten
Kruisweg Lourdes
 
DE HEILIGE KRUISWEG (Inleiding)
In de eerste eeuwen van onze jaartelling gingen pelgrims naar Jeruzalem om daar de weg te gaan die Jezus op zijn laatste
levensdag (Goede Vrijdag) heeft afgelegd (Via Dolorosa = lijdensweg, een straat in Jeruzalem). Het maken van een
bedevaart naar Jeruzalem was echter maar voor een beperkt aantal mensen mogelijk. Gaandeweg groeide het gebruik om de
lijdensweg van Jezus in eigen omgeving af te beelden, in de vorm van schilderijen of beeldhouwwerken. Het is een soort
van ‘stripverhaal’ over het lijdensverhaal van Jezus op Goede vrijdag, ontstaan in een tijd dat een groot gedeelte van de
mensen niet kon lezen of schrijven.

Een kruisweg stelt de gelovige in staat de belangrijkste gebeurtenissen van de lijdensweg van Jezus te volgen aan de
hand van 14 kruiswegstaties (statio = halteplaats). Het aantal staties kan hier en daar verschillen, maar officieel zijn het er
veertien. Op een aantal plaatsen is er later nog een statie aan toegevoegd, ofwel een paasstatie, die uitbeeldt hoe Jezus
Christus verrijst uit de doden (statie 15) ofwel de aankondiging van de dood van Jezus, voorafgaande aan het lijdensverhaal
(statie 0). De kruisweg van Lourdes, die hieronder verder is uitgewerkt, heeft 15 staties, beginnende met statie 0.

Net als elke pelgrimage gaat het om de weg, niet om het doel. 
Van oudsher vindt in de Rooms-katholieke traditie de gang van de heilige kruisweg als godsdienstoefening plaats op Goede Vrijdag. 
Deze gebeden kruisweg is te herleiden tot de Heilige Franciscus van Assisi. Het zijn dan ook de Franciscanen die verdienstelijk zijn geweest in het oprichten van kruiswegen. Franciscanen en Clarissen bidden gewoonlijk elke vrijdag de kruisweg.

Voor katholieken is het afleggen van de Heilige Kruisweg de moeite waard: Aan het verrichten van de kruisweg is door de pausen gedurende meerdere eeuwen een volle aflaat verbonden. In 1726 bepaalde Paus Benedictus XIII dat iemand die een kruisweg langs ging dezelfde aflaten ontving als iemand die in Jeruzalem de Via Dolorosa bezocht.
Maar ook voor ieder mens die lijden in zijn leven heeft (gekend), is het lopen van de heilige kruisweg heilzaam. De bezinning bij elke statie en het voorbeeld dat gegeven wordt kan herkenbaarheid oproepen, inzichten en troost geven. Daarom ook dat dit ritueel door bijvoorbeeld aalmoezeniers van defensie op verschillende momenten in het jaar wordt aangeboden en door militairen gewaardeerd wordt. 
Hieronder volgt een bezinning op de kruisweg.
De heilige kruisweg lopen
In principe dragen twee begeleiders afwisselend de teksten voor per statie. Bij de eerste statie leest begeleider 1 (een keuze uit) de Bijbeltekst, spreekt begeleider 2 de bezinning uit en leest begeleider 1 het gebed hardop voor. Bij de tweede statie is dit precies omgekeerd, begint begeleider 2 dus met een Bijbeltekst, enz. 
Wat ook goed werkt is de weg echt samen te gaan door per statie maar te zien wie zich aangesproken voelt om een tekst voor te dragen. 
Bij de laatste statie wordt het volledige Onze Vader gebeden, dus eindigend met ‘.... Want van u is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in eeuwigheid. Amen.’ 
De kruisweg eindigt met een zegen voor iedereen d.m.v. een kruisje op het voorhoofd: ‘De zegen van Christus.’

Opening
We zijn hier bij elkaar voor de kruisweg. We willen samen het lijden en sterven van onze Heer Jezus Christus gedenken. Wij trekken stap voor stap mee met de Heer mee op Zijn lijdensweg, die de weg van het leven blijkt te zijn. Die levensweg is geen goedkope gang. Soms blijf je dagen, jaren bij dezelfde statie staan. Soms ga je terug naar vorige staties.
Vandaag beklimmen wij deze berg, van het pretorium van Pilatus tot aan de schedelplaats. Met teksten uit het evangelie, met een gebed, met een gedicht, maar vooral met stilte. Want bij zoveel leed kunnen wij alleen maar stil worden. Ieder van ons draagt bij deze tocht zijn eigen verhaal mee. Zijn pijn, haar verdriet. Want wat wij misschien met woorden niet kunnen zeggen, wordt verteld door onze voetstappen hier op de berg. Terwijl we hier met elkaar lopen De twijfel, de wanhoop en de droefheid in ons hart. We doen dit in de zekerheid dat God naar ons luistert en ons liefheeft. Dat Hij ons zal roepen bij onze diepste naam.
Suggestie per statie: Laat iedere deelnemer de afbeelding goed bekijken.
1. Wat zie je?
2. Duiden wat je ziet.
3. Actualiseren en verbinden met de krijgsmacht en de individuele persoon.

I. Jezus wordt onschuldig ter dood veroordeeld
Lucas 23: 13-25

Pilatus riep de opperpriester, de leiders en het volk bij elkaar en sprak: 'U hebt deze man bij mij voorgeleid en mij verteld dat Hij het volk
opruit. Ik heb hem in uw bijzijn ondervraagd, maar ik heb niets gevonden. Die man is onschuldig aan wat u Hem ten laste hebt
gelegd. Ook Herodus heeft niets kunnen vinden, want hij stuurde Hem naar ons terug. Hij heeft niets gedaan waarop de doodstraf staat. 
Ik zal Hem dus laten geselen en daarna vrijlaten.' Maar de hele massa schreeuwde: 'Weg met Hem! 
Barabbas moet vrij!' Barabbas was in de gevangenis gezet vanwege een oproer in de stad en voor een moord. 
Pilatus sprak hen opnieuw toe, want hij wilde Jezus vrijlaten. Maar zij riepen terug: 'Aan het kruis met Hem, aan het kruis.' 
'Wat voor kwaad heeft Hij dan begaan?' vroeg Pilatus hun voor de derde maal.
'Ik kan niets vinden waarvoor Hij de dood verdient. Ik zal Hem dus laten geselen en dan vrijlaten.' 
Maar zij bleven luidkeels vragen om zijn kruisiging, en hun geschreeuw gaf de doorslag.
Pilatus besliste dat aan hun wens moest worden voldaan. Op hun verzoek liet hij de man vrij die om een oproer en een moord gevangen was gezet, maar Jezus leverde hij uit aan hun willekeur.

Bezinning
Er kunnen zoveel redenen zijn waarom je kunt worden overgeleverd aan de willekeur van de mensen op wie je eigenlijk verwacht te kunnen vertrouwen. Op dat moment pas jij niet in de groep. Voor de militair in oorlogsgebied is het zowat het ergste wat je kan overkomen als je je niet meer veilig voelt binnen je eigen groep. Wat vaak begint als een poets wederpoets, een geintje, kan volledig uit de hand lopen. 
’s Nachts wakker worden met de loop van een pistool tegen je hoofd; geintje van je maten die even wilden checken of je wel alert was.... 
Of de dreigend overkomende opmerking van de groep meest beruchte militairen dat ze jouw wel zullen terugpakken op jouw niet begrepen geintje. Misschien helemaal niet zo bedreigend bedoeld, maar wel zo door jou opgepakt.
Samen op patrouille moeten, terwijl je banger bent voor de collega achter je, dan voor de vijand. Tot je het niet meer uithoudt en overplaatsing aanvraagt, of door het lint gaat. Alleen, bang, onveilig, overgeleverd aan onberekenbare grillen.
Je weet niet meer waar je aan toe bent. Je hebt het overleefd, maar geestelijk ben je geknakt: want de vijand zit in jouw eigen groep. 
Kom daar maar eens mee thuis.

Gebed
Heer, U bent ter dood veroordeeld, omdat vrees voor mensen de stem van het geweten verstikte. 
Door heel de geschiedenis heen worden zo steeds weer onschuldigen geslagen, veroordeeld en gedood. 
Hoe dikwijls hebben wij zelf aan succes de voorrang gegeven boven de waarheid, aan ons aanzien de voorrang boven de gerechtigheid. 
Geef aan de zachte stem van het geweten, aan Uw stem, macht in ons leven. 
Sta niet toe dat de zware verantwoordelijkheid voor het lijden van de onschuldigen neerkomt op ons en op degenen die na ons komen.
 

II. Jezus neemt het kruis op Zijn schouders
Johannes 19: 16-17: Toen gaf hij Hem aan de soldaten om Hem te kruisigen. 
Zij namen Jezus mee. Ze gingen naar de plaats die 'Schedelplaats' heet. 
In het Hebreeuws is dat 'Golgota.' Jezus moest Zelf het kruis dragen.

Bezinning
Jezus aanvaardt Zijn lot en neemt het kruis op Zijn schouders.
Hij heeft geen andere keuze. Ieder mens heeft zijn eigen lot, verdriet, pijn dat hij/zij met zich meedraagt. 
Dat kan als een kruis op je drukken, niet zozeer fysiek, maar wel mentaal, geestelijk. 
Misschien heb jij ook een kruis te dragen, door datgene wat je hebt meegemaakt in jou leven. 
Hoe kun je in omgaan met onrecht dat jou is aangedaan?

Gebed
Heer Jezus, mensen kwetsen mensen.
U wil de liefde, wij koesteren onze haat;
U wil verdraagzaamheid, wij zijn ontoegeeflijk;
U wil dat wij zorg voor elkaar hebben, wij zijn onverschillig.
Heer wij bidden U, Laat Uw wil geschieden.
 

III. Jezus valt voor de eerste maal onder het kruis
Psalm 17, 9-10: 
Bescherm mij tegen de mensen die mij willen doden. 
Verberg mij voor mijn doodsvijanden die mij omsingelen. Ze zijn hard en harteloos. 
Ze hebben geen medelijden met een ander. Ze denken alleen maar aan zichzelf.

Bezinning
Het is zwaar, Jezus was immers al verzwakt. Hij was ondervraagd, geslagen en gefolterd. Daarom valt hij.
Een Indië veteraan vertelde me: “Het is al meer dan 70 jaar geleden dat ik in NL Indië was. 
Nu is er onderzoek over de gebeurtenissen daar. Geweld, oorlog en andere afschrikwekkende gebeurtenissen. 
Ik zie het in de krant, op TV en iedereen praat er over. Maar ik heb er niks van gezien en er nooit wat over gehoord! 
Ik voel me belazerd door de officieren en de politiek. En nu voel ik ook de vingerwijzing van de samenleving. 
Dat ik deel heb uitgemaakt van iets verschrikkelijks. Terwijl ik het nooit heb geweten! Dit oordeel komt hard aan. 
Alsof iedereen mij laat vallen. Maar ik heb er toch ook nooit voor gekozen om daar heen te gaan. 
Ik voel mij eenzaam en kan er met niemand over praten.  

Niemand valt graag. Militairen al helemaal niet. Je bent goed getraind. Maar na een tijd van eindeloos marsen, nachtelijke
gevechten met de (oefen)vijand, voortdurend slaapgebrek, koude en ongemak, slaat de vermoeidheid toe. Waar ben jij
jezelf tegen gekomen? Waar ‘viel’ jij?

Gebed
Lieve Vader in de hemel, Help mij! Ik ben zo vermoeid en versleten. 
Er gebeuren zoveel dingen op hetzelfde moment en ik weet niet wat ik moet doen.
Ik word overweldigd. Ik heb het gevoel dat ik tegen een harde stormachtige wind in moet lopen. 
Ik kan bijna niet vooruitkomen, bijna niet bewegen; de wind is zo sterk. Ik heb het gevoel dat ik val.
Vergeef mij voor mijn angsten. Vergeef mij voor het klagen en mopperen over hoe moeilijk ik het vind. 
Vergeef mij dat ik vergeten ben dat U bij mij bent.

IV. Jezus ontmoet Zijn heilige moeder
Johannes 19,25:
Bij Jezus kruis stonden Zijn moeder, de zuster van Zijn moeder, 
Maria de vrouw van Klopas en Maria Magdalena
 
Bezinning
Een vrouw in de menigte. Ze staat daar langs de weg. Hij staat een ogenblik stil. Je ziet hoe ze elkaar aankijken. Enkele
omstanders fluisteren: 'Het is zijn moeder, Maria uit Nazareth.'

Verhaal van een moeder:
‘Halverwege de uitzending hadden wij tijdens een Thuisfrontdag life videocontact met onze zoon op uitzending.
Hoe is het mogelijk dat we hem konden zien en met hem konden praten, terwijl hij ergens op een legerkamp in een
woestijn zat. Ik zat daar met een heel klein hartje. Ik weet wel dat mijn zoon dit heel graag wil, dat het zijn droom is, maar ik
zie vooral gevaren: dat hij gewond raakt, of erger. Dat hij het psychisch niet aan kan, want eigenlijk is het zo’n lieve en zachte
jongen. Het is wel oorlog daar. Aan het einde van het gesprek glimlach ik naar hem en zeg dat ik trots op hem ben. Ik laat me
niet kennen. Maar thuis zal ik huilen en de dagen aftellen, tot hij weer veilig thuis is en ik hem in mijn armen kan sluiten. Mijn
grote, kleine jongen.’

Juist op dit moment, langs de kruisweg van haar zoon, heeft Maria laten zien nabij te zijn. Haar hart open te houden voor mensen in de meest extreme omstandigheden, tot in het uur van de dood. De moeder van Jezus wordt onze moeder. We denken aan al die moeders/ ouders die hun kind niet meer terug kregen of van wie hun zoon of dochter beschadigd is thuisgekomen.
Laat ons bidden:

Gebed
Wees gegroet Maria, vol van genade; de Heer is met u.
Gij zijt de gezegende onder de vrouwen en gezegend is Jezus,
de vrucht van uw schoot. Heilige Maria, moeder van God,
bid voor ons, zondaars, nu en in het uur van onze dood. 
Amen.

V. Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis dragen
Marcus 15: 21
Zij vorderden een voorbijganger die van het veld kwam, Simon van Cyrene, de vader van Alexander en Rufus, tot het dragen van zijn kruis.

Bezinning
Een willekeurige man uit het publiek wordt opgedragen om 
Jezus te helpen met het dragen van het kruis, want Hij is
verzwakt en zo gaat Hij het einde niet halen. 

Heb jij wel eens een onbekende moeten helpen toen hij het zwaar had 
of ben jij zelf wel eens geholpen door een onbekende toen jij het moeilijk had?

Gedicht ‘Voetstappen in het zand'
Ik droomde eens en zie
ik liep aan 't strand bij lage tij.
Ik was daar niet alleen,
want ook de Heer liep aan mijn zij.
We liepen samen het leven door,
en lieten in het zand,
een spoor van stappen; twee aan twee,
de Heer liep aan mijn hand.

Ik stopte en keek achter mij,
en zag mijn levensloop,
in tijden van geluk en vreugde,
van diepe smart en hoop.
Maar als ik het spoor goed bekeek,
zag ik langs heel de baan,
daar waar het juist het moeilijkst was,
maar één paar stappen staan.
Ik zei toen 'Heer waarom dan toch?
Juist toen ik U nodig had,
juist toen ik zelf geen uitkomst zag,
op het zwaarste deel van mijn pad...'

De Heer keek toen vol liefde mij aan,
en antwoordde op mijn vragen;
"Mijn lieve kind, toen het moeilijk was,
toen heb Ik jou gedragen..."

Gebed
Bidden we voor al die militairen, maar ook voor onszelf, die machteloos hebben moeten toezien hoe een dierbare leed. 
Of hoe een kind zijn eigen ongeluk tegemoet ging, terwijl onze goede raad hen niet bereikte. 
Vergeef ons, Heer, dat we niet meer hebben kunnen doen. Niet voor U, niet voor onze naasten. 

VI. Veronica droogt het aangezicht van Jezus af. 
Filippenzen 2: 7:
Daden van liefde gaan niet voorbij. Elke daad van goedheid, van begrip, van dienstvertoon laat in het hart van de mens een 
onuitwisbare indruk achter en maakt ons meer gelijk aan de Ene die "zich van Zichzelf heeft ontdaan en het bestaan van een slaaf aangenomen".

Bezinning
Iemand loopt stil mee op de achtergrond. Veronica is een volgelinge van Jezus. 
En zodra ze een kans ziet, dringt ze zich door de soldaten en helpt Jezus door teder met een doek het vuil, bloed en zweet van zijn gezicht af te vegen. Het is een kleine handeling, maar een groot gebaar.... Een glimlach, een goed woord, een aanraking. Een druppeltje liefde in de zee van haat. Diep ontroert door dit gebaar kijkt Jezus haar aan, en ze wisselen een moment lang een blik uit waarin heel de zwaarte
van het menselijk lijden vervat ligt.
Volgens de overlevering werd bij het afvegen het gelaat van Christus op miraculeuze wijze op de doek ingeprent. 
Haar naam is een samenstelling van Vera en icon hetgeen waar beeld betekent.
Soms is het belangrijk dat er iemand is die je tranen kan drogen, het stof van afveegt. Zorg en aandacht zijn voor iedereen belangrijk. 
Maar voor militairen betekenen deze kleine momenten van kameraadschap en zorg voor elkaar ‘alles’. 
Wanneer zij moeten werken onder gevaarlijke en onbarmhartige omstandigheden.
Als geestelijk verzorgers zijn wij dankbaar dat we in deze situatie ook naast de militairen mogen staan. 
Opdat wij het vuil van de oorlog een beetje afkloppen. Opdat hun menselijk gezicht niet verdwijnt achter stof , zweet en bloed.
We willen vandaag in het bijzonder denken aan onze collega’s in Oekraïne. Chaplains van verschillende kerken die militairen
bijstaan die vechten voor hun land, vrijheid en voor hun kinderen. Met gevaar voor eigen leven blijven deze chaplains
het menselijk gezicht van militairen opgraven in deze onmenselijke oorlog.
Twee van hen hebben dit al met hun leven moeten bekopen. We noemen hun naam met dankbaarheid en respect. 
Maksym Kozachyna en Platon Morgunov beiden van de van de orthodoxe kerk van Oekraïne. 
Hun moed en geloof maakt een onuitwisbare indruk op ons.

Gedicht Phil Bosmans

Wie in deze tijd weet nog,
dat "liefde" te maken heeft met "gave" en "overgave",
met diepe vreugde van het "gegeven zijn" voor de ander,
van het "hart-hebben" voor de ander,
met tederheid en zachtmoedigheid,
met vriendelijkheid en vergevingsgezindheid,
met het afstand doen van macht en bezit,
met het afstand doen van geweld, met vrede?
Wie in deze tijd weet nog, dat "liefde" te maken heeft
met verantwoordelijkheid?
 
Gebed
Heer Jezus, Veronica doet wat ook wij graag gedaan zouden hebben. 

Zij maakt zich los uit de menigte droogt Uw gelaat, bevlekt met bloed en zweet af. 
Heer, ik heb grote bewondering voor Veronica. Zij doet wat haar hart haar ingeeft. Zij is niet bang voor het commentaar van de omstanders. Zij geeft troost.
Help mij Heer om niet bang te zijn voor mijn eigen hachje en geef mij de moed om anderen de hand te reiken.

VII. Jezus valt voor de tweede keer onder het kruis
Psalm 35: 15-19
Toen mijn gang
moeizamer werd,
liepen zij te hoop in
hun vreugde. Ook
vreemden, die ik
niet kende, sarden
mij: zij hielden niet
op; zij daagden mij
uit, deden mij na,
knarsetanden als ze mij zagen. 
Hoe lang, Heer, ziet Gij dit nog aan? 
Laat wie mij 
arglistig bestrijden geen leedvermaak over mij hebben, 
laat mij het geknipoog niet zien van wie mij redeloos haten.

Bezinning
Het wordt zwaarder en zwaarder voor Jezus, ondanks hulp. 
Hij valt en staat weer op om verder te gaan. Vallen en opstaan horen bij het leven. 
Niemand ontkomt eraan. Jezus is weer alleen met Zijn kruis. 
En het wordt dubbel zwaar door onverstand,
gevoelloosheid en grofheid om hem heen.
Onverschilligheid is misschien nog wel het ergste. 
Dan wordt het kruis te zwaar en gaat Hij aan de last ten onder. 
Ik ken die ogenblikken, waarin de houding van de medemensen mij tegenvalt en teleurstelt. 
Je wilt roepen: 'Zie je niet, wat er gebeurt?' Maar niemand luistert.

Gebed
Als het mij zo vergaat, help mij dan rustig te blijven. 
In de kracht van Uw geduld wil ik mij beheersen, ik wil vriendelijk blijven
en mijn vertrouwen niet verliezen in de goedheid van de mens.

VIII. Jezus troost de wenende vrouwen
Lucas 23: 28
Jezus draaide Zich naar hen om en zei:
"Vrouwen van Jeruzalem, huil niet
om Míj, maar om jullie zelf en om jullie kinderen".

Bezinning
Vrouwen uit Jeruzalem zien het lijden dat Jezus moet ondergaan ondanks dat Hij onschuldig is 
en daar hebben ze verdriet om. 
Jezus lijdt en Hij heeft alle reden om in Zijn eigen lijden te blijven, Hij heeft immers genoeg aan zichzelf. 
Maar Hij doet wat anders: Hij stapt uit Zijn eigen pijn en lijden, en troost de bedroefde vrouwen.
Hij raakt niet geïsoleerd in Zijn eigen lijden, maar houdt Zijn ogen open voor zijn omgeving, ziet wat daar gebeurt en reageert
daarop. 
Lukt het jou ook om oog te houden voor de mensen om je heen als je helemaal in je eigen bubbel zit?
Een oorlog aan de rand van Europa. Vechtende mannen vluchtende vrouwen met kinderen om de arm, hondjes en
poezen in een mandje. De mannen en de vrouwen van elkaar gescheiden. 
Beelden die diepe indruk hebben gemaakt op ons allen. 
Voor sommigen veteranen traumatische beelden die ons niet meer loslaten. We willen wat doen!
Veel veteranen zetten zich in voor de vluchtelingen door bijvoorbeeld mee te helpen bij het inzamelen van goederen. 
Ik denk bijvoorbeeld aan voormalig minister van defensie Joris Voorhoeve die naar de grens gaat om vluchtelingen op te halen
en in veiligheid te brengen. Als minister was hij machteloos toen de enclave Srebrenica viel. Hij kon niets doen. Nu wel. 
Verdriet, pijn en schuldgevoel leiden tot liefde en verantwoordelijkheid.
Weer één gezin in veiligheid...

Het gebed van Franciscus
Franciscus van Assisi (1181-1226)
Heer, maak mij een instrument van Uw vrede.
Laat mij liefde brengen waar haat heerst,
laat mij vergeven wie mij beledigde,
laat mij verzoenen wie in onmin leven,
laat mij geloof brengen aan wie twijfelt,
laat mij waarheid brengen aan wie dwaalt,
laat mij hoop brengen aan wie wanhoopt,
laat mij licht brengen aan wie in duisternis is,
laat mij vreugde brengen aan wie bedroefd zijn.
Laat mij niet zoeken getroost te worden, maar te troosten,
niet begrepen te worden, maar te begrijpen,
niet bemind te worden, maar te beminnen.
Want het is toch door te geven, dat men ontvangt
door te verliezen, dat men vindt
door te vergeven, dat men vergiffenis ervaart
door te sterven, dat men verrijst tot het eeuwige leven. 
Amen.

IX. Jezus valt voor de derde maal onder het kruis
Jesaja 53 : 3
Hij werd veracht,
door mensen gemeden, 
hij was een man die het lijden kende 
en met ziekte vertrouwd was, 
een man die zijn gelaat
voor ons verborg, veracht, 
door ons verguisd en geminacht.

Bezinning
Weer is Jezus gevallen en opstaan wordt steeds moeilijker.
Laten we bij deze statie stil staan bij hen die zwaar gevallen zijn en maar moeilijk kunnen opstaan: 
militairen met verwondingen, niet alleen fysiek, maar met name ook geestelijk.
We denken aan de gewonde veteranen van de Invictus Games.
Twee jaar lang hebben ze moeten wachten, hier naar toe geleefd.
Zij willen zich niet langer schamen voor hun ziekte of gebrek, 
maar zich voluit tonen aan de wereld. Hun lijden wordt erkend,
hun verwonding mag worden gezien. 
Het is immers de ervaring van vallen die ons de betekenis van opstaan leert.
'Gewond maar niet verslagen', zeggen de gewonde veteranen.
Ook Jezus’ opstanding kan niet bestaan zonder Zijn lijden. 
Dus: Zonder verwonding geen bevrijding?

Gebed
Heer, wij willen bidden voor alle mensen die hun kruis niet langer kunnen dragen. 
Voor die vallen, opstaan en proberen verder te gaan, weer vallen en weer doorgaan, maar ten slotte toch struikelen.
Voor alle slachtoffers van zinloos geweld. Voor hen die gebukt gaan onder wat hun medemensen hun aandoen. 
Geef hen kracht, Heer. Laat ons bidden.
Voor al de zieken, in het bijzonder voor hen voor wie geen genezing meer mogelijk is. 
Geef hen kracht, Heer. Laat ons bidden.
Voor al degenen die Uw wil in deze wereld gestalte geven en werken aan Uw koninkrijk.
Geef hen kracht, Heer. Laat ons bidden.
Bidden we voor allen die alleen zijn komen te staan omdat ze hun geliefde verloren hebben. 
Geef hen kracht, Heer. Laat ons bidden.

Stilte en ruimte voor persoonlijk gebed.

Heer, verhoor onze gebeden. Geef kracht aan allen, wier kruis te zwaar is om te dragen. 
Dat zij uw stem mogen blijven horen, wanneer het donker is en geen grond meer voelen. 

Dat vragen wij u door Christus, onze Heer. 
Amen.
 

X. Jezus wordt van Zijn kleren beroofd... 
Johannes 19,23-24
Toen de soldaten Jezus hadden gekruisigd,
verdeelden ze Zijn kleren. 
Elk van de vier soldaten kreeg een deel.
Zijn onderkleed bleef over. 
Dat was uit één stuk geweven, zonder naad. 
Ze zeiden tegen elkaar: 
'Het is zonde om dit onderkleed in stukken te scheuren. Laten we er om
loten wie het hebben mag.'
Zo deden de soldaten wat er in de Psalmen van tevoren was gezegd: 'Ze hebben mijn kleren
verdeeld en verloot.'

Bezinning
Soms zijn er van die momenten dat je van schaamte wel door de grond zou willen zakken. 
Soms zijn dit herinneringen die nooit meer over gaan. Een veteraan vertelde de volgende gebeurtenis:
‘Als zeventienjarige jongen werd ik tewerk gesteld in Duitsland.
Dat was in 1943. Ik was de jongste van een groep van veertien man, allemaal uit Rotterdam. 
Het was enorm zwaar, mensonterend, hoe we moesten eten, slapen en werken. 
Op een dag maakten we een bombardement mee van de geallieerden op de munitiefabriek waar wij waren tewerkgesteld. 
Wonder boven wonder overleefden we het allemaal. 
Toen we weer naar buiten durfden te komen, troffen we daar een gedode Duitse soldaat aan. 
Ik liep achteraan en kon niet aan de drang weerstaan, om in zijn zakken te kijken, of er nog sigaretten in zaten.
Ik schaam me nog altijd diep, dat ik dit heb gedaan.’
Deze man leed nog onder een handeling die hij onder bizarre omstandigheden had uitgevoerd. Hij veroordeelt zichzelf.
Hij was de grens overgegaan, namelijk die van lijken beroven. ‘Dat doe je niet.’
Dit voorbeeld leert ons hoe oorlog gaat ten koste van de menselijke waardigheid van mensen.
Een vijand blijft een mens, ook als hij dood is.
Deze door oorlog geteisterde puber kon geen traan laten om de omgekomen onderdrukker.
Hij was bezig met overleven en zocht naar een momentje ontspanning.
Even aan de werkelijkheid ontsnappen met een sigaretje. Deze gesneuvelde soldaat was voor hem geen mens meer.
Kunnen we het de jongen kwalijk nemen? Zouden we zelf de verleiding kunnen weerstaan?
Hoe kunnen we militairen zo begeleiden dat ze op dit soort momenten het juiste doen. 
Laten we die verantwoordelijkheid niet alleen bij de individuele militair laten liggen.

Gebed
Laten we bidden voor onszelf, 
dat wij, als wij in het uur van de beproeving komen, stand kunnen houden tegen de verleiding van het kwaad.
Maar laten we vooral erom vragen, dat wij hen, die in onze ogen zoeken naar genade, kunnen aankijken met een blik vol mededogen.

XI. Jezus wordt aan het kruis genageld
Lucas 23: 23
Toen zij op de plaats kwamen die Schedel heet, 
sloegen zij Hem daar aan het kruis, 
en zo ook de misdadigers,
de een rechts, de ander links. 
En Jezus zei:
"Vader, vergeef hun, want zij weten niet wat ze doen."

Bezinning
Op de weg hierheen kon Jezus tenminste nog gaan, zich bewegen, zich inspannen. Nu houdt alles op. 
De beulsknechten doen, waarvoor ze zijn ingehuurd, ze nagelen Jezus aan het kruis. 
Nu kan Hij niets meer doen dan stil hangen en volhouden. En Hij kan zichzelf niet helpen, niet verroeren. 
Hij kan niets doen dan zich overgeven.
Voor ieder komt eens het uur, dat hij niets meer kan doen. 
Vooral tijdens de laatste ziekte zal het zo zijn, 
wanneer men weet dat het naar het einde gaat en de dokter niet meer kan helpen. 
Dan is iedereen vastgenageld en kan niemand zichzelf helpen. Dan kan men slechts één ding:
hart en wil verzamelen in God. 
Zich alleen maar aan de wil van de Vader vastklemmen en stil volhouden. 
En alles volkomen aan Hem overlaten. 
Heer, wanneer zulk een uur komt, zijt Gij bij mij, dat weet ik.

Militairen kunnen zich ook vastgenageld voelen. Beperkt in hun handelen moeten zij commando’s volgen. 
Soms met handen en voeten gebonden aan een mandaat. Kunnen zij geen hulp verlenen waar burgers in nood zijn. 
Mogen zij niet vechten waar ze de vijand onrecht zien aandoen. Met gebalde vuisten maar lege handen.
Als geestelijk verzorger staan wij ook veteranen bij die gebukt gaan door onrecht dat hen door de militaire organisatie is
aangedaan. Worden zij niet gezien of erkend in de schade die zij hebben geleden tijdens een inzet. Het doet pijn wanneer
militairen voelen dat hun loyaliteit naar defensie niet wordt beantwoord. Alsof zij worden verraden door een goede vriend.
Maar ook in het klein. Mensen nagelen elkaar aan het kruis, niet letterlijk maar figuurlijk, door slecht te spreken, te roddelen
over een ander. Die ander heeft geen verweer, weet niet vanwaar het komt, is machteloos....

Bewerking psalm 22
Ernesto Cardenal
Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten?
Een karikatuur ben ik geen mens
mikpunt van spot
in alle kranten wordt om mij gelachen
Tanks om me heen
mitrailleurs die naar mij wijzen
en overal prikkeldraad
prikkeldraad onder stroom
Ik ben een naam in hun papieren
ik kreeg een nummer in mijn huid
gefotografeerd achter prikkeldraad
als op een röntgenfoto zijn al mijn
beenderen te tellen
ik ben niemand meer
naakt wordt ik naar de gaskamer gedreven
ze verdelen mijn kleren en mijn schoenen
ik schreeuw om morfine niemand hoort me
ik schreeuw in mijn dwangbuis
ik schreeuw heel de nacht
in het asiel voor gestoorden
de zaal voor ongeneeslijke ziekten
het paviljoen voor besmettelijke zieken
het gesticht voor de ouden van dagen
Ik vecht met de dood in de psychiatrische kliniek
ik stik onder de zuurstofkap
ik schrei op het politiebureau
in de rechtszaal
in de folterkamer
het weeshuis
ik ben radio-actief besmet
iedereen is bang en ontwijkt mij.

XII. Jezus sterft aan het kruis
Johannes 19: 26 – 30
Toen Jezus Zijn moeder zag en naast haar de leerling die Hij liefhad, 
zei Hij tot Zijn moeder: "Vrouw, zie daar uw zoon." 
Vervolgens zei Hij tot de leerling: "Zie daar uw moeder."
En van dat ogenblik af nam de leerling haar bij zich in huis.

Hierna, wetend dat nu alles was volbracht, zei Jezus, 
opdat de heilige schrift vervuld zou worden: "Ik heb dorst." 
Er stond daar een kruik vol zure wijn. Ze doopten er een spons in,
staken die op een hysopstengel en brachten die aan zijn mond.
Toen Jezus van de zure wijn genomen had, zei Hij: "Het is volbracht." 
Daarop boog Hij het hoofd en gaf de geest.

- Moment van stilte -

Bezinning
Uiteindelijk is Jezus gestorven....
het roept ons op om te denken aan mensen uit onze eigen familie, vriendenkring, of eenheid die gestorven zijn.... 
Laten we dat een moment doen.....

Onder het kruis stonden Maria, nog wat vrouwen en Johannes.
Verderop in de menigte stonden zijn leerlingen en anderen, vrouwen en mannen die hem al vanaf Galilea gevolgd waren.
Met eigen ogen hebben zij kunnen zien, dat Jezus stierf.
Hoe verschrikkelijk en ongelooflijk ook, er is voor hen toch de troost van die zekerheid, dat het volbracht is, dat het lijden is gedaan.
Zij waren erbij.

Maar het kan ook anders gaan: Een dierbare sterft ver weg van huis, gesneuveld, verongelukt of gewoon plotseling en nooit meer gezien. Voor nabestaanden is het dan de enige troost om verhalen te horen uit de mond van mensen die wel dichtbij waren. 
Of zoeken naar troost bij een graf of de plek van het onheil, waar zijn of haar laatste uren zijn verlopen. 
Je wil die plek zien, aanraken, Nog even dichtbij, om dan weer beter te kunnen loslaten. 
Omdat je moet, het leven gaat door, maar het gemis zal blijven, want een stuk van jou is mee gestorven. 

...

XIII. Jezus wordt van het kruis genomen
Johannes 19: 38-40
Daarna vroeg Jozef van Arimatea, die een leerling was van Jezus,
maar in het geheim uit vrees voor de Joden,
aan Pilatus het lichaam van Jezus te mogen wegnemen. 
Toen Pilatus dit had toegestaan, ging hij heen en nam het lichaam weg. 
Nicodémus, die Hem vroeger 's nachts bezocht had, kwam ook en nam een mengsel van mirre en aloë mee,
ongeveer honderd pond. Zij namen het lichaam van Jezus
en wikkelden het met welriekende kruiden in zwachtels, zoals bij een Joodse begrafenis gebruikelijk is.

Bezinning
Het is voorbij. De omstanders gaan naar huis toe. Het schouwspel is afgelopen. 
Alleen de vrienden van Jezus staan nog bij zijn kruis. 
Maria ziet hoe liefdevolle handen Hem van het hout afhalen en wikkelen in doeken. 
Maria ontvangt Hem terug. 
Dezelfde schoot die Hem eens heeft gebaard, is nu – een kort ogenblik – zijn rustplaats.
De overgave van de Zoon is compleet. Hij is terug naar waar Hij vandaan gekomen is.
Het leven is naar de bron terug gekeerd.
Jezus wordt de laatste eer bewezen en wordt met waardigheid van het Kruis genomen.
Ieder mens is uniek en heeft waarde, ook in de ogen van God.
Maar of je wel of niet gelooft, doordat ieder mens uniek is, verdient hij of zij een waardig afscheid.
Dat doen we ook als een militair gestorven is.
Gedragen op de schouders van Brothers in Arms wordt hij terug gegeven aan de familie. 
We doen dat door een militair een uitvaart te geven met militaire eer. 
Ook jij bent uniek, iedereen is uniek, of iemand nu jong –oud, arm-rijk, ziek-gezond, Nederlander-vluchteling is.
Ook onze vijand?

XIV. Jezus wordt in het graf gelegd
Johannes 19: 41 – 42
Op de plaats waar Hij gekruisigd werd, lag een tuin 
en in die tuin een nieuw graf, waarin nog nooit iemand was neergelegd. 
Vanwege de voorbereidingsdag van de Joden en omdat het graf dichtbij was, legden zij Jezus daarin neer.

Bezinning
Kan een rechtvaardig mens wel sterven. Is er voor Hem geen vervolg meer? 
Het kleed bedekt Zijn gelaat. De ogen zijn gesloten.
Het is vol eerbied dat wij dit lichaam in het graf leggen. Hij was ons zo lief.
Hij is zover weg en toch nog zo nabij. Zijn woorden klinken in ons hoofd. 
Nu meer dan ooit, zien we wat Hij voor ons betekent.

 
Gedicht Toon Hermans
Als het rouwrumoer rondom jou is verstomd,
de stoet voorbij is, schuifelende voeten,
dan voel ik dat er een diepe stilte komt
en in die stilte zal ik je opnieuw ontmoeten
en telkens weer zal ik je tegenkomen.
We zeggen veel te gauw: het is voorbij.
Hij heeft alleen je lichaam weggenomen,
niet wie je was en ook niet wat je zei:
ik zal nog altijd grapjes met je maken.
We zullen samen door het stille landschap gaan
nu jij mijn handen niet meer aan kunt raken,
raak je mijn hart nog duidelijker aan.

XV. Jezus verrijst uit het graf
Lucas 24: 1-6a
Op de eerste dag van de week – het was nog heel vroeg – gingen ze naar het graf, 
met kruiden die ze hadden klaargemaakt bij zich.
Ze vonden de steen weggerold van het graf en gingen naar binnen, 
maar vonden het lichaam van de Heer Jezus niet. 
Ze wisten niet wat ze ervan denken moesten, toen plotseling twee mannen voor hen stonden in blinkend witte kleren.

Hevig geschrokken sloegen ze hun ogen neer. ‘Waarom zoekt u iemand die leeft bij de doden?’ vroegen de twee mannen. 
‘Hier is Hij niet; Hij is door God opgewekt!’

Bezinning
In de stilte en de leegte nemen we moeizaam het gewone leven weer op.
We gaan in eerste instantie vaak terug naar het oude leven en proberen daar de zin van te zien. 
We spreken met mensen die die hetzelfde meemaakten, of we bezoeken het graf van de overledene.
Stilaan duikt uit het niets de perspectiefvraag op: wat nu?
In de verwerking van verlies zoeken we contact met de levenskracht en de levenswaarde van de persoon die we verloren zijn.
Hoe hervinden we de motivatie, hoe hervinden we de kracht en de bezieling van de verlorene op een nieuwe manier, in een nieuwe situatie vorm te geven?
En dan kan er een besef komen dat hetgeen in de dood als einde werd beleefd niet de dood en het einde is. 
Dat doet in ons hart oplichten dat het niet voorbij is, dat de dood niet het laatste woord heeft.
Het leven zit in de bezieling van het 'samen' al is het in een nieuwe verbondenheid.
Dat is de opstanding of verrijzenis.

Gedicht
Waar is het licht?
Moeizaam op weg
turend in de duisternis.
Het moet er zijn.
Zelfbewust zoekend
naar het verre licht.
Als een lichtflits
besef
het licht is er gewoon.
Het licht is er
hier en nu
om mij heen.
Wachtend
tot ik mij openstel
en het mij kan omvatten.

Einde van de kruisweg
In stilte lopen we nu het laatste stuk en laten we de Kruisweg nog eens op ons inwerken.

Bezinning
Wat een ongelooglijk verhaal, bijna niet te geloven toch?! Zoveel ellende, pijn, vernedering en zelfs sterven aan een kruis. Is de
kruisweg die wij gelopen hebben alleen maar doffe ellende?
Jezus, de man die alleen maar goede dingen deed, is gestorven, alles is ten einde?
Dat dachten de vrienden van Jezus ook. Ontgoocheld gingen ze naar huis. Maar dan, twee dagen later gaan twee vrouwen in alle vroegte naar het graf van Jezus om bij het graf te gaan bidden. En wat zien ze, de steen is weggerold en Jezus ligt niet meer in het graf.
Alleen de zwachtels die om Zijn lichaam waren gedaan liggen er nog. Ze zijn helemaal van slag. 
Maar dan komen ze een man tegen, niet zomaar iemand, die hen vertelt dat ze Jezus niet onder de doden moeten zoeken, want Hij leeft!
 
Dat is het verhaal van Pasen: Jezus leeft en heeft de dood overwonnen, hoe ongelooflijk dan ook. 
En als Jezus leeft, leeft Hij ook nu, en heeft Hij ook nu nog betekenis voor ons: het betekent dat Hij met ons leven meegaat. 
Op de mooie momenten, maar ook op de momenten dat wij zelf het leven als een kruisweg ervaren. 
Dat valt niet te bewijzen, dan kun je alleen maar geloven.
Zo zijn we aan het einde gekomen van de kruisweg.
Een verhaal dat ons aan het nadenken heeft gezet over lijden, pijn en verdriet, maar ook over onszelf.
Wat wij meegemaakt hebben en wat we mee kunnen maken als militair.
Maar het is ook een weg van hoop, want we hebben gezien en gehoord, dat je die weg niet alleen hoeft te gaan.
Een weg ook van nieuwe kansen en een oproep aan een ieder van ons om een ander te helpen en te steunen als hij of zij dat nodig heeft. 

Dank voor het meelopen, neem het met je mee. Draag het verder en deel het uit.

Gebed om zegen
†

Slotlied: Niemand leeft voor zichzelf

Niemand leeft voor zichzelf,
Niemand sterft voor zichzelf,
Wij leven en sterven voor God, onze Heer,
Aan hem behoren wij toe (3x)