Voor eerdere diensten klik hier:

Zondag 17 na Trinitatis 4 0ctober 2020 in de Lutherse kerk te  Heusden

Israëlzondag, Michaël en alle engelen, Dierendag. 

Organist: Ben de Rooij

Voorbereiding

Stilte

Klokgelui

Praeludium (voorspel) Inleidend orgelspel over Ps 81

Mededelingen: (en aansteken van de kaarsen)

Zingen wordt dringend afgeraden. Zelfs met een mondkapje op. ;-) Dus dat doen we dan maar niet.
De collectes worden niet in de dienst gehouden.
Vriendelijk verzoeken we U om het collectegeld zelf over te maken op de rekening:
Diaconie ELG Heusden NL14 RABO 0374 3935 16
ELG Heusden NL59 RABO 0120 3314 70

De volgende dienst hangt af van de ontwikkelingen rond Covid 19.

Koffiedrinken is voor eigen risico bij het Gouverneurshuis of elders in de Heusdense horeca.
Gemeente gaat staan

Votum (oproep)
Wij zijn hier aanwezig in de Naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. 
Amen

Adiutorium (bemoediging)
Onze Hulp is in de Naam van de Heer   
die hemel en aarde gemaakt heeft.      
Die trouw houdt tot in eeuwigheid
en niet loslaat het werk van Zijn handen.

Confiteor (schuldbelijdenis)
Grote God, U weet hoe ons hart ons aanklaagt:
U weet van onze lafheid, ons tekort komen,
U weet van ons zwijgen
als wij hadden moeten spreken,
van ons spreken als wij hadden moeten zwijgen.
Wij vragen U:
Heer vergeef ons al wat wij misdeden.

En laat ons weer in vrede leven.
Amen.

Zo lief had God deze wereld, dat Hij Zijn enige Zoon gegeven heeft, opdat ieder die in Hem gelooft aan het verderf ontkomt, en eeuwig leven hebben mag!

Laten we de Heer aanroepen om ontferming met de nood van deze wereld, - die is groot – Corona, Ebola, Lepra, Malaria, Kanker, en ook honger en oorlogen teisteren deze aarde… in onze eigen kring denken we aan Frederik die ziek is, en aan hen die afwezig zijn omdat ze zich niet lekker voelen of niet durven / kunnen komen... 
maar laten wij dan toch ook Gods Naam prijzen, omdat wij hier al weer 250 jaar mogen zijn, omdat wij weten dat er aan Zijn barmhartigheid geen einde komt!
Wij zeggen met het orgel:

Dienst van het Woord
Salutatio (groet)

Collecta (zondagsgebed)
Goede God, dank U voor Uw genade, dank U voor schuilplaatsen in de nood, gebouwen, mensen; wees hier aanwezig, en leid ons door de Geest van Jezus Christus, onze Heer.
Amen.


Lezing uit het Oude Testament: Jesaja 5 :1 – 7

Het is een lied dat zingt van Gods liefde voor Israël, voor het land en voor het volk. Dat is het eerste couplet. De eerste stem. Maar als het loflied eindigt in een klacht, neemt een andere stem het lied over, en dan wordt de toon eerder grimmig. Als laatste krijg je een derde stem, of is het de eerste? Een stem die commentaar geeft, en uitleg…  Luister maar…

1. "Laat mij eens zingen van mijn liefste, een lied van mijn lief, en van zijn wijngaard.... 
Een wijngaard heeft er mijn liefste, op een helling, de vruchtbaarheid zèlve...
2. Uit groef hij die, en de stenen: hij smeet ze er uit,
en hij heeft hem beplant met prima wijn.
Ja, hij bouwde een wachttoren, er mídden in,       en ook hieuw hij een wijnpers daar in uit.
En hij wachtte vol vertrouwen tot die (wijngaard) volle druiventrossen gaf - maar… stinkende druiven waren het die hij gaf!" …………

3. "Nu dan, inwoner van Jeruzalem, en man van Juda, spreek toch recht tussen Mij en Mijn wijngaard!
4. Wat valt er nog te doen aan Mijn wijngaard,
dat Ik er nog niet aan heb gedaan?      
Op wat voor grond ben Ik er van uitgegaan dat hij volle trossen zou geven, terwijl hij stínkende druiven gaf?" '???' ………
5. "Nu dan, nu wil Ik jullie eens laten horen wat Ik met Mijn wijngaard doe: wéghalen z’n heg,
zodat hij er aan kapot gaat! afbreken z’n muur, zodat hij onder de voet wordt gelopen!
6. Rampzalig zal Ik ‘m maken...   
Er wordt niet meer gesnoeid, er wordt niet meer geharkt, zodat doren en distel ópschieten zal,     
en de donkere wolken zal ik verbieden er regen op te laten stromen....."

7. "Waarachtig: een wijngaard van de Aanwezige, de Vervaarlijke, (is) het huis van Israël,
en de mens uit Juda: Zijn lievelingsplantage.....
En Hij wachtte vol vertrouwen op recht,
maar zie: bloedig ónrecht, op gerechtigheid, maar zie: hulp-gekrijt!"

Tot hier het lied van de Wijngaard.
Ja, wij hadden liever een ander verhaal gehoord, iets over liefde, trouw en vergeving…
laten we maar gaan zingen in ons hart, omdat we wéten van trouw en vergeving…

Gradualepsalm: 81: 1, (orgel) 9 gesproken, 14
God zegt:  
Allen gesproken:
Leef uit Mijn verbond. Vraag van Mij vrijmoedig.
Open wijd uw mond. Al wat u ontbreekt,
al waar gij om smeekt geef Ik overvloedig.

Zachtjes met orgel:
Keer terug tot Mij   Israël, gij trotse -
en de woestenij  zal weer bloeien gaan;
Ik geef most en graan,  honing uit de rotsen.

Epistellezing: Filippenzen 2:14 – 18
Paulus, die nu niet bij de gemeente kan zijn, vraagt hen (ons) eensgezind te blijven, en schrijft: Geliefde broeders en zusters, u bent altijd gehoorzaam geweest toen ik bij u was.
Wees het des te meer nu ik niet bij u ben.
Dan gaat hij verder:
14 Doe alles zonder gemopper en zonder onenigheid,
15 zodat jullie niet de fout in gaan, en zodat jullie niets verweten kan worden, (wees) perfecte kinderen van God, midden tussen een verdorven en afgedwaalde generatie, waartussen jullie schijnen als heldere lichten in de kosmos.
16 (als mensen) die een levenswoord hebben, waarover ik kan opscheppen, op de dag van Christus’ (komst), omdat ik niet voor niets zo hard heb gewerkt, en niet voor niets heb gesloofd.
17 Maar (zelfs) als (mijn leven) vergoten wordt als een offer bovenop het offer dat jullie brengen in de dienst van jullie geloof, verheug ik me, ja, dan verheug ik me samen met jullie allen. 
18 Verheugen jullie je op dezelfde manier, en verheugen jullie je (ook) samen met mij. 

Lied: 971: 3

Allen zeggen, terwijl het orgel zachtjes de melodie speelt: 
God wil aan ons telkens weer tonen  d....

V:. vers 4 De Heilge Geest geeft taal en teken.  .... Kom, Here Jezus, kom!

Het Heilig Evangelie staat geschreven bij: Mattheüs 21:33 – 43
Allen gaan staan

Psalmwoord
Wie de Heer vrezen, vertrouw op de Heer,– hun hulp is Hij, hun schild. Ps. 115:11 Halleluja!
Orgel:


Lezing van het Evangelie: Mattheüs 21:33 - 43
Het is in de laatste week van Zijn leven op aarde.
Jezus wordt aangevallen op Zijn doen en laten. Waar haalt Hij de bevoegdheid vandaan?
Hij antwoordt niet direct, maar via gelijkenissen. De zoon die ja zegt en nee doet, en andersom.
Zo doet hij de wil van zijn vader. En daar gaat het om!  
Jezus zegt:
33  Luister naar een andere gelijkenis.                                                                
Er was eens een landheer die een wijngaard aanlegde en hem omheinde. Hij groef er een kuil voor de wijnpers en bouwde een uitkijktoren. Toen verpachtte hij hem aan wijnbouwers en ging op reis.
34  Tegen de tijd van de druivenoogst stuurde hij zijn knechten naar de wijnbouwers om zijn vruchten in ontvangst te nemen. (Dat was de pachtprijs.)
35  Maar de wijnbouwers grepen de knechten,
ze mishandelden er een, doodden een ander en stenigden een derde.
36  Daarna stuurde de landheer andere knechten, een grotere groep dan eerst, maar met hen deden ze hetzelfde.
37  Ten slotte stuurde hij zijn zoon naar hen toe, met de gedachte: Voor mijn zoon zullen ze wel ontzag hebben.
38  Toen de wijnbouwers de zóón zagen, zeiden ze onder elkaar: “Dat is de erfgenaam! Kom op, laten we hem doden en zó zijn erfenis opstrijken,” (ze hadden recht op de grond als er geen erfgenaam was, zodat hun werk niet door een vreemde werd ‘ingepikt’ als die het land zou verkrijgen… maar het was natuurlijk onrecht, als dat via moord zou gebeuren.)
39  en ze grepen hem vàst, gooiden hem de wijngaard uit en doodden hem.
40  Wanneer nu de eigenaar van de wijngaard komt, wat moet hij dan met die wijnbouwers doen?’

41  Ze antwoordden: ‘De onmensen! Laat hij ze op een mensonwaardige manier ombrengen en de wijngaard verpachten aan andere wijnbouwers, die de vruchten wel aan hem afdragen wanneer het daar de tijd voor is.’

42  Daarop zei Jezus tegen hen:   
‘Hebt u dit nooit in de Schriften gelezen:
“De steen die de bouwers afkeurden
is de hoeksteen geworden.
Dankzij de Heer is dit gebeurd,
wonderbaarlijk is het om te zien.”

43  Daarom zeg Ik u: het koninkrijk van God zal u worden ontnomen, en gegeven worden aan een volk dat het wel vrucht laat dragen.

Zalig die het Woord van God horen en er gehoor aan geven!
A.: Lof zij U Christus in eeuwigheid! 


Credo
In antwoord op Gods woord willen wij ons geloof belijden door samen te zeggen:
Ik geloof in de Geest van leven en liefde
ver aan mij vooraf, royaal aan mij voorbij
maar ook in mij aanwezig.

Soms noem ik Hem God
maar het liefst noem ik Haar Schepper.

Ik geloof in mensen gedreven door de Geest
die mij voorleven wat leven betekent
en wat liefde vermag.

Daarom geloof ik in Jezus
en in anderen die leefden en leven in dat spoor.

Ik geloof in de gemeenschap van de Geest:
mensen die recht doen en vrede stichten,
die zich oefenen in breken en delen.

Ik geloof dat niet het laatste woord
zal zijn aan de dood,
maar aan het leven en de liefde.

Gebruikt door Bob Smalhout in Heusden op 21-2-2010
Allen gaan zitten.

Verkondiging
Genade zij u en vrede van God onze Vader en van Jezus Christus, onze Heer, door de Heilige Geest.

We hebben nog maar een klein kwartier, dus ik houd het kort. Dit is een zondag met veel aspecten: onderweg hierheen zag ik een regenboogvlag, dus daar is iets belangrijks én deze week was het de week van Michaël en de engelen. Ik lees een boek van Abraham Kuyper (ja, díé) over de engelen, maar dat is behoorlijk langdradig. Ik schenk het U.
Engelen zijn wezens die God dienen in de Hemel, maar die zo nodig ook ons dienen, als God daarmee gediend is.
Soms komen we ze tegen als mensen zoals wij, soms stralen ze licht uit, zoals doet denken aan de beschrijving van goede Christenen in de brief aan de gemeente in Filippi, en soms zien mensen hen niet, maar dieren wél.
Wie huisdieren heeft, wéét dat. (Er werd geknikt.)
Zoals de ezel van Bileam.
Daarmee zijn we meteen bij dierendag beland. J

Sint Franciscus vertelde ook de dieren (en niet alleen de vogels) de goede boodschap van God die van héél Zijn Schepping houdt.
Franciscus was trouwens de eerste, naar verluidt, die levende dieren in een kerststal introduceerde. Niet alleen om het verhaal te vertellen, maar het ook te laten zien.

Dieren waren er in de schepping al voordat wij er waren.  In het verhaal, maar ook in de evolutie van deze aarde.

Wij hebben de opdracht gekregen er goed voor te zorgen. 
Ze een naam te geven, en dus: er een relatie mee te hebben.
Dat heb je niet, als je de schepping ziet als materie om jezelf mee te verrijken. Als je megastallen bouwt, waarin dieren geen kant óp kunnen, waar ze krachtvoer krijgen, om onnatuurlijk snel te groeien en op gewicht te komen. Kilo knallers…
Dat zijn allemaal stinkende druiven in de wijngaard die zo vol liefde was opgebouwd.

Het betekent ook, dat een volk – Juda, Israël – dat niet leeft volgens de tien Leefregels, dat de vreemdeling en de wees en de weduwe niet respecteert en niet met liefde ontvangt, zelf op straat wordt gezet…
En wij zijn nu geneigd om alleen te denken aan de wrange verhouding met de Palestijnen, maar… maar… er is meer.
Gods volk viert deze maand de grote feesten.
Loofhuttenfeest is het nu tot vrijdag.  Daarom is het vandaag Israëlzondag, en maandag was het Jom Kipoer. De grote verzoendag. Let op!

Jezus kwam niet met een heel nieuwe boodschap!

Het volk wist van genade en vergeving, kénde de zondebok die de zonden van heel het volk wegdroeg, als de Hogepriester een offer voor zijn eigen zonden, en een zoenoffer voor de zonden van het volk had gebracht.
Dat Jezus de zondebok voor heel de wereld, ook voor ons zou zijn, daar hadden Zijn toehoorders toen geen idee van.
Wij nu wel.
Maar wij weten ook dat Jezus zei: ‘Wie er van jullie zonder zonde is, moet de eerste steen maar werpen…’ en het bleek dat er niemand bleef staan.

Daarom nóg een maar:

De weduwen en wezen van Moria, de vreemdeling die aan de grenzen van onze welvaart klopt… hoe gaan wij daar mee om?
Wat voor vruchten brengen onze levens op voor Hem die ons dit alles heeft gegeven?
Hoe gaan wij met dieren om?       
Zijn wij voor hen tot zegen? Dat is onze roeping.
Paulus schrijft ons:
Doe alles zonder gemopper en zonder onenigheid,
zodat jullie niet de fout in gaan, en zodat jullie niets verweten kan worden, (wees) perfecte kinderen van God, midden tussen een verdorven en afgedwaalde generatie, (dat is dus géén excuus!!!) waartussen jullie schijnen als heldere lichten in de kosmos,  
(als mensen) die een levenswoord hebben.
Dat levenswoord is: liefde.
Liefde, in gedachten, woorden en daden.
Liefde voor de Schepping, voor de mensen, voor de Heer die wordt gediend door mensen van wat voor kleur en wat voor aard ook, en engelen samen.
Heb lief! God houdt van iedereen hier en daarbuiten! Heb lief!
Amen…

Interludium (tussenspel) Offertoire van Leon Boelmann (1862-1897 uit zijn Heures Mystiques


Dienst van gaven en gebeden

God heeft ons vele gaven geschonken,
om ons blij te maken, maar ook om ons de gelegenheid te geven anderen blij te maken, door er van te delen. Dat mag u dus thuis doen.

Gebed over de gaven

Wij mogen straks thuis geld bijeenbrengen voor anderen, opdat het wereldwijd een zegen mag zijn voor mensen,
en zodat het is tot eer van Gods Naam.

Laat het dan ook een offer zijn, dat onze dankbaarheid en liefde voor God en mensen uitdrukt, omwille van Jezus Christus, onze Heer. Amen.

Lied 978 1, 3, 4 


Voorbeden
Laten we het gebed van Franciscus  bidden:
Heer, maak mij een instrument van Uw vrede.
Waar haat het hart verscheurt,
laat mij liefde brengen.
Waar wordt beschuldigd,
laat mij vergeving schenken.
Waar verdeeldheid mensen van elkaar vervreemdt,
laat mij eenheid stichten.
Waar twijfel knaagt,
laat me geloof brengen.
Waar dwaling heerst,
laat me waarheid uitdragen.
Waar wanhoop tot vertwijfeling voert,
laat hoop doen herleven.
Waar droefenis neerslachtig maakt,
laat me vreugde brengen.
Waar duisternis het zicht beneemt,
laat me licht ontsteken.
Maak dat wij niet zozeer zoeken
om getroost te worden,
als wel om te troosten.
Om begrepen te worden
als wel om te begrijpen.
Om bemind te worden
als wel om te beminnen.
Want wij ontvangen door te geven.
Wij vinden door onszelf te verliezen.
Wij krijgen vergeving door vergeving te schenken
en wij worden tot eeuwig leven geboren
door te sterven.
Amen.                   St. Franciscus van Assisi   (1182-1226)

Onze Vader
Onze Vader, die in de hemelen zijt,
Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome.
Uw Wil geschiede, gelijk in de hemel,
zo ook op aarde;
geef ons heden ons dagelijks brood;
en vergeef ons onze schulden,
gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren;
en leid ons niet in verzoeking.
maar verlos ons van het kwade.
 

Allen gaan staan

Wij zeggen ons Slotlied: lied 916:1 en 2

Zegen:
De gemeenschap met God,
met alle Engelen, Heiligen en met elkaar
wil Uw harten en gedachten vullen,
Uw doen en laten,
Uw bidden en danken.
Van nu aan tot in alle eeuwigheid.
† Zo zegent u de Vader, en de Zoon, en de Heilige Geest.
Amen

Lied 916:3 


Postludium (naspel) 3) Sortie van Leon Boelmann (1862-1897) uit Heures Mystiques (bedoeld voor liturgisch gebruik)

Over de Ontzagwekkende Dagen van Israël:
Jom Kip(p)oer of Grote Verzoendag (Hebreeuws: יום כיפור), voluit Jom ha-Kippoeriem ofwel Dag van de Vergevingen (meervoud), wordt als de belangrijkste en heiligste dag beschouwd in het jodendom. Jom Kipoer wordt in de Tenach (Hebreeuwse Bijbel) beschreven in de boeken Wajikra (Leviticus 16:1-34 en 23:26-32) en Bemidbar (Numeri 29:7). De dag valt op 10 Tisjri op de Joodse kalender. Doordat dit een maankalender is, vallen Joodse feestdagen zoals Jom Kipoer steeds op verschillende data van de gregoriaanse kalender.
Het Joodse etmaal en dus iedere feest- en gedenkdag loopt van zonsondergang tot zonsondergang, dus heeft de dag achtereenvolgens een avond, nacht, morgen, middag en namiddag. Men houdt zich, net als bij de sjabbat, aan beperkingen zoals niet-werken van begin zonsopgang tot einde zonsondergang - zodra er drie sterren aan de hemel waarneembaar zijn - op de volgende dag. Op Jom Kipoer wordt bovendien gevast door alle volwassenen, dus ook door de jongens en meisjes die bar mitswa respectievelijk bat mitswa zijn. Het vasten is niet bedoeld als zelfkwelling, maar als loutering, om vergeving te krijgen vanwege mogelijke misstappen het voorafgaande jaar. De mogelijkheid vergeven te worden is een bron van vreugde.

Orthodoxe joden dragen deze dag ook geen leren schoeisel, wassen zich niet en hebben geen geslachtsgemeenschap. Vrouwen maken zich niet op. Verder wordt veel witte kleding gedragen als symbool voor onschuld of zuiverheid. Mannen die voorgaan in de gebeden dragen witte doodskleding. Aan het einde van de Sjachariet-dienst, nadat de voorlezing uit de Tora is afgerond, worden de doden herdacht. Vaak worden hierbij ook de slachtoffers van de Sho'ah herdacht. Die worden ook herdacht in een speciaal gebed dat kort na het begin van de Jom Kipoer-dag, tijdens de avonddienst Kol Nidré, wordt uitgesproken bij geopende Arke (kast waarin de Torarollen zich bevinden).
Als voorbereiding op Jom Kipoer steekt de vrouw des huizes drie kaarsen aan, twee zoals op elke sjabbat, en een derde die ten minste 25 uur blijft branden.

Op de avond van Jom Kipoer is er zeer uitgebreide en langdurige Kol Nidré-dienst waarop drie maal de Kol Nidré-verklaring wordt uitgesproken. De eerste maal fluisterend, de laatste maal zeer luid. In de verklaring, die geen gebed is, wordt spijt betuigd over de verkeerde daden die mensen in het voorgaande jaar hebben gedaan, de zonden ten aanzien van de Schepper. Het Aramese Kol Nidré betekent letterlijk: alle eden: men bezint zich ook over alle eden en beloftes waarin men tekortgeschoten is, en spreekt de wens uit in het gebed dat waar dit het geval is, dit tenietgedaan mag worden. Dit betreft nooit geloften die tussen mensen gedaan zijn, zoals zaken die contractueel zijn vastgelegd, enkel zaken tussen de mens en de Schepper, of binnen de mens zelf. Het besef en bekennen van het eigen falen staan tijdens Jom Kipoer centraal.

Diensten of onderdelen van de dienst op de dag zelf zijn ook zeer langdurig en lopen de gehele dag door. Onderdeel van de dienst is de lezing van het boek Jona: de profeet Jona probeerde onder zijn verplichtingen ten aanzien van God uit te komen, wat hem niet lukte. Tevens wordt het gebed Avinoe Malkenoe (Onze Vader, onze Koning) aan de liturgie toegevoegd, alsmede de Widoej, de zondenbelijdenis.     De dienst eindigt met het Sjema, (Hoor Israël) het gebed over het absolute geloof in God. (Credo)        

Helemaal aan het einde van de Jom Kipoer-dag, bij zonsondergang aan het einde van de dienst wordt in de synagoge de lang aangehouden tekia op de sjofar geblazen. Hiermee wordt de dag besloten, en een soort nieuw begin ingeluid. Jom Kipoer was de enige dag in het jaar dat de hogepriester de allerheiligste plaats in de tempel te Jeruzalem betrad om te pleiten voor Gods volk. Hij deed dat niet in zijn hogepriesterlijkgewaad, maar ging gekleed in het tenue van een gewone priester.

In de Tenach (OT) staat beschreven, dat op Jom Kipoer twee geitenbokken als zondoffer en een ram als brandoffer voor het hele volk Israël werden geofferd. Daarnaast werd een stier geofferd voor de zonden van de hogepriester en zijn naasten.
Allereerst werd het lot gebruikt om te bepalen welk geitje geslacht zou worden als zondoffer en welke als "zondebok" zou fungeren. De zondebok werd de stad uitgeleid om in de woestijn te worden vrijgelaten om zodoende (symbolisch) de zonden van het volk weg te dragen. Het begrip zondebok dat de Nederlandse taal kent, en scapegoat in het Engels, is afkomstig van dit ritueel.

Jom Kipoer staat in een reeks van ontzagwekkende dagen aan het begin van het Joodse kerkelijk jaar. Al deze gegevens komen uit Wikipedia!
Maand Tisjri (september/oktober)
1-2 Rosj Hasjana - het Joodse Nieuwjaar. Twee dagen van inkeer en gebed. In de synagoge wordt op de sjofar geblazen.
1-10 Aseret Jemé Tesjoewa - de Tien Dagen van Inkeer.
Tien dagen van extra gebeden, tasjliech, verzoening met familie en vrienden en uiteindelijk met God, die aanvangen met Rosj Hasjana en eindigen met Jom Kipoer.
10 Jom Kipoer - Grote Verzoendag. Vastendag om tot inkeer te komen. In de synagoge wordt op de sjofar (ramshoorn) geblazen.
15-21 Soekot - Loofhuttenfeest. Herinnering aan de tijd dat de Israëlieten in de woestijn in hutten leefden. Dit feest duurt zeven dagen. In de eigen tuin wordt een soeka (loofhut) gebouwd, waarin wordt gegeten en soms ook geslapen.
22 Sjemini Atseret - Slotfeest. Afsluiting van Soekot.
22-23 Simchat Thora - Vreugde van de Wet. Feest van de Thora, begin van een nieuwe cyclus Thoralezen.